Baarlo 800 jaar

Bericht november 2019:

Belaef Baolder in de 19e ieëw, op 28 en 30 november en 8 december 2019. Ludieke verhalenwandelingen door hartje Baarlo. Op elke dag start om 18.30-19.00-19.30-20.00 uur. Loop mee met een Baarlonaar uit de 19e eeuw. Hier en daar maakt u kennis met inwoners uit die tijd. Onderweg raakt u verzeild in typische dorpse taferelen zoals die zich destijds in Baarlo hebben afgespeeld. Voor meer info en aanmelden, tot vol is vol. Deelname kost €8,00 per persoon en alleen vooraf te reserveren. www.kameleon.com Organisatie: Theatergroep Kameleon en Herman van Megen.

Bericht oktober 2019:

In het kader van de festiviteiten ter gelegenheid van 800 jaar Baarlo verschijnt de vijftigste Sprokkeling van de HWG de Borcht. 800 Jaar Baarlo Het buurtschap Baerle in 1219 en het ontstaan van een kerspel in het Ambt Kessel 1369-1402
Deze speciale editie wordt op zondag 20 oktober om 14.00 uur gepresenteerd in Zaal Habets, Wilhelminastaat 12 Baarlo.

Het werk biedt een prachtige inkijk in de ontwikkelingen in de samenleving Baerle, inclusief twee tot in detail uitgewerkte complete woninglijsten van 1326 en 1369. Er is geprobeert een begrijpelijke en toegankelijke Sprokkeling te schrijven over de geschiedenis van de eerste eeuwen van Baarlo, toen Baerle genoemd. Een overvloed aan bronnen over de periode 1219-1402 is er niet, want het verkeer tussen de mensen, informatie over onroerend goed en vele andere zaken werden in die tijd aanvankelijk meestal mondeling afgedaan.

De bronnen vanaf de dertiende eeuw zijn toegankelijk gemaakt voor de lezer en geplaatst in het kader van de ontwikkelingen van het buurtschap Baerle. Vóór 1402 is er sprake van het buurtschap Baerle, toen was er nauwelijks sprake van een bestuur. Na 1402 spreekt men van het kerspel Baerle, dat wil zeggen dat er een plaatselijk overheidsbestuur komt.
Er is in die tijd veel gebaseerd op het gewoonterecht, dat werd overgeleverd van generatie op generatie en in 1619  is het voor het gebied van het Overkwartier van Gelder opgeschreven in een codex, een verzameling van alle recht van stad en land.

De lezer wordt binnengeleid in de leen-, cijns- en allodiale wereld van het buurtschap en het kerspel. Begrippen uit de periode van de late middeleeuwen (1300-1500) op het gebied van recht, de agrarische samenleving en het zich ontwikkelende plaatselijke bestuur vragen de nodige aandacht. In de tekst worden de begrippen toegelicht. Daarnaast zijn ze bijeengebracht in een alfabetische woordenlijst.

Allodiaal of vrij eigen onroerend goed wil zeggen dat het onroerend goed niet valt onder de rechtswereld van de lenen en de cijnzen. Voor de begrippen lenen en cijnzen wordt verwezen naar de uitleg in de tekst in de verschillende hoofdstukken.
Het bezit en gebruik van grond waren aanvankelijk in de middeleeuwen (500-1500)  bepalend voor de rijkdom van de inwoners, maar in de loop van de late middeleeuwen kwamen daar de inkomsten bij uit de lokale handel en de opbrengsten uit vakmanschap. Hoe was een en ander verdeeld in de kleine samenleving? Die vraag beantwoordt het onderzoek aan de hand van een aantal hoofdstukken.

Voor hen die geïnteresseerd zijn in bepaalde historische zaken is per hoofdstuk een notenapparaat toegevoegd met verwijzingen naar bronnen en literatuur.
Het bezit, het gebruik en het bouwen van onroerend goed is in de laatmiddeleeuwse wereld bepalend voor het aanzien van iedereen. Het vermogen wordt aanvankelijk in het bezit en gebruik van het aantal ‘morgen’ land (woest of in cultuur) uitgedrukt. Daarbij komt als snel geld en jaarlijkse opbrengsten van de landerijen. Het rechtenpatroon van het grondverkeer, leen- en cijnssysteem, dat zich in die tijd ontwikkelde, heeft bestaan tot de komst van de Franse bezetter in de periode 1794-1814. Met name is er grote aandacht voor de cijnzen en de gebruiksgerechtigden (de geërfden) van de cijnzen.

Enige informatie over de tijd vóór de vroege middeleeuwen hebben in hoofdstuk 1 een plaats gekregen in het geschiedenisverhaal van het kleine buyrtschap Baerle. De schenking van de Kiënhof (de hof Monekyen), de oudste historische bron, wordt beschreven in hoofdstuk 2.  De Sprokkeling vraagt van de lezer de nodige concentratie, soms is zoekwerk in de tekst en in de woordenlijst onvermijdelijk. De auteur heeft gemeend die extra inspanning te mogen vragen, want enige diepgang is gewenst om een goed beeld van het aloude Baerle te kunnen schetsen.
Wilt U nog meer weten over de vroegste geschiedenis van Baerle, dan verwijzen we graag naar het boek van Piet Schinck: Sprokkeling 50, de ontwikkeling van het cijnssysteem in de late middeleeuwen. Het besitt, het gebruyck en de bouwingh van cijnzen, de kleine feodaliteit, in het kerspel Baerle (Baarlo) 1294-1578 en het Overkwartier van Gelder.
Graag tot ziens op zondag 20 oktober. Locatie Habets is bij die gelegenheid ook opgesierd door mooie foto’s van beeldhouwsymposium ‘Baarlo Steengoed!’

Bericht 4 augustus 2019: In het kader van Baarlo 800 jaar op vrijdag 16 augustus Theater ‘By Night’. Vanaf 19.30 uur op Markt in Baarlo. Dit gratis event naast het reguliere Theater op Straat festival, dit jaar met 10e editie op 18 augustus. Voor meer info zie onder button [Theater op Straat]

Bericht 12 juni: Onthulling beelden Baarlo Steengoed! op 16 juni op 6 locaties in het dorp. Bijna een jaar geleden hebben internationale beeldhouwers een kunstwerk geschapen uit natuursteen. Tijdens Baarlo Steengoed!, een 3 weken durend symposium kon iedereen van dichtbij ‘het bevrijden van een sculptuur uit steen’ volgen en meebeleven.  Een zeer geslaagd evenement, mede door de steun van veel bedrijven, de hulp van vele dorpsgenoten en het grote aantal workshops voor kinderen, senioren en gehandicapten. Na afloop van dit beeldhouwsymposium, georganiseerd in aanloop naar Baarlo 800 jaar in 2019, zijn de kunstwerken veilig opgeslagen.

Komende zondag 16 juni worden de 6 kunstwerken onthuld en ter ere van het 800-jarig jubileum aan de Baarlose gemeenschap overgedragen. Het programma voor de die dag ziet er als volgt uit:

13.30 uur samenkomst op kasteelweide aan de Baron van Erplaan, bij de gespleten openingsteen achter kasteel d’Erp. Na o.a. openingswoordje door de wethouder en voorzitter Baarlo Steengoed! worden aansluitend de kunstwerken een voor een onthuld, met tussendoor een intermezzo bij wasplaats De Sprunk voor mozaïek kunstwerken door de basisscholen en Baarlo Kreatief.      Rond 16.00 uur wordt het laatste beeld onthuld bij de Engelbewaarder, Tiendvrij 18. Alles begeleid/ondersteund door muziek van de Fanfarekapel.De beelden worden steeds onthuld door de dichtst bij wonende dorpsgenoten ten behoeve van het versterken van betrokkenheid en gedeelde verantwoordelijkheid.(‘goed eigenaarschap’).

De laatste sculptuur wordt mede onthuld door gouverneur Theo Bovens namens de Provincie en  burgemeester Wilma Delissen namens de gemeente.

De Dorpsdagvoorziening zorgt voor het feestelijk optuigen van de Tiendvrij locatie. Voor geïnteresseerden is er aansluitend en afsluitend de gelegenheid om onder het genot van een hapje en een drankje in de Engelbewaarder prettig terug te kijken op totale Baarlo Steengoed! evenement. De Engelbewaarder is t.b.v. tot 17.30 uur open is.

Het vervoer van minder mobiele genodigden langs de locaties is gepland met een huifkar. Andere belangstellenden wordt verzocht het liefst met de fiets de route af te leggen.

Bericht 4 juni:  Wie mag zich kronen tot eerste Baarlose Dorps-schutterskoning?  Een aloude schutterstraditie het Koningsvogel-schieten, zal tijdens eerste pinksterdag, zondag 9 juni op de Markt, het 800 jaar Baarlo kracht bijzetten. De Markt van Baarlo zal i.s.m. Baarlo Leeft worden omgetoverd tot schuttersweide (al moet u het gras er zelf even bij denken)

Voor zover historisch bekend zal het Koningsvogel schieten, voor het eerst in de kern van Baarlo worden verschoten. Ditmaal niet door de leden van schutterij St. Antonius & St. Petrus, maar louter min of meer ongeoefende schutters. U leest het goed, iedereen vanaf 15 jaar kan deelnemen aan het eerste Dorps Koningsvogel-schieten van ons jubilerende Kastelen dorp.

Wellicht vraagt u zich af wat dit Koningsvogel schieten inhoudt.

Dit mag binnen elke schutterij de hoogst haalbare ‘prijs’ worden genoemd. Door het kronen tot Koning, draagt diegene een heel jaar met trots het Konings zilver tijdens alle bondsfeesten, geüniformeerde aantreden maar vooral tijdens de grote OLS optocht waar tienduizenden toeschouwers de Koning of het Koningspaar begroeten met een welgemeend applaus. (Dit jaar op zondag 7 juli te Sevenum, gem. Horst aan de Maas)

Het is een aloude traditie binnen de schutterswereld waarbij op toerbeurt, na loting wordt geschoten op de koningsvogel die op de  9 mtr. hoge schietboom (stellage) staat gemonteerd. Hemelsbreed (ongeveer 18 mtr.) scheiden de schutter en zijn 17 kilo zware schuttersbuks en de vogel van elkaar. Door dat de buks wordt op gelegd op een aanlegpaal (afuit) wordt het e.e.a. in balans gebracht. De vogel, vaak de afbeelding van een trotse haan wordt omlijnd door een zwarte cirkel. De kunst bestaat nu om deze cirkel schot voor schot, weg te schieten. De schutter die bij het vallen van de vogel het laatste schot heeft gelost mag zich, de eerste Baarlose dorpskoning ooit noemen. Dit zal op gepaste wijze worden gevierd.

Begeleidt wordt dit alles door de Baarlose schutterij, die al menige grote prijs in de wacht heeft gesleept. Zeker niet te vergeten het OLS dat in juli 1999 werd gewonnen, en waar wij in menige opvolgende editie vaak in de top 10 waren te vinden. Er staan een paar ervaren leden op de Markt die de deelnemers kundig zullen gaan begeleiden. Ook zal de trots van de schutterij het kanon aanschouwd kunnen worden, net als diverse attributen die onze schutterij tot een mooie vereniging maakt. Graag voorzien wij u van informatie over onze vereniging, waar wij altijd opzoek zijn naar enthousiaste nieuwe leden. Kom bij de tamboers en krijg gratis les! Nieuwsgierig naar hoe het daar aan de bosrand van Baarlo reilt en zeilt, je bent van harte welkom. Pak deze kans om eens met een schuttersbuks te kunnen schieten en beleef voor een middag, waarom deze tak van sport en verenigingsleven tot Nationaal Cultuurgoed is bestempeld.

De voorwaarden om te kunnen deelnemen.

– deelname vanaf 15 jaar; geldig legitimatie verplicht

– inschrijfkosten / kogelgeld € 5,- 15 kogels. Inschrijven kan vanaf 13:00 uur tot 14:00 uur, of via de website van Baarlo Leeft

– 14:30 uur start koningsvogelschieten; schieten is tot 18:30 uur

– als de Baarlose Dorpskoning bekend is, zal er afhankelijk van het tijdstip nog op bölkes geschoten kunnen worden. De kosten zijn € 0,75 per kogel.

– op basis van loting wordt de volgorde per ronde bepaald

– tijdens het schieten geen alcohol

– leden van de schutterij zijn uitgesloten van deelname

——————————————-

Bericht 3 juni: Spectaculaire trapeze-Openingsact Volksfeesten Baarlo was de opmaat voor 5 zeer geslaagde en zonovergoten Volksfeestendagen.

Bericht 14 mei: Kastelendag Baarlo was een groot succes. Op naar volgende activiteit in het kader van viering Baarlo 800 jaar:

Lezing:  ‘Kwestie burgemeester De Pollaert’, door Historische Werkgroep De Borcht, Op donderdag 23 mei 2019 om 20.00 uur in Engelbewaarder, Tiendvrij 18 Baarlo. Entree is gratis.       De ‘Kwestie’ speelt in de tweede helft van de 19e eeuw, een bewogen periode uit de geschiedenis van Baarlo. De dorpen Baarlo, Blerick en Maasbree zijn rond 1800 verenigd tot één gemeente. Blerick streeft naar zelfstandigheid en wil zich koste wat kost afscheiden van de gemeente Maasbree. Hierop volgt een politiek gekrakeel dat door alle lagen van de bevolking door-ettert. De strijd wordt uitgevochten over de rug van een nieuw gekozen burgemeester De Pollaert. Gastspreker Jan Wijnhoven zal u meenemen naar deze periode. Hij vertelt over de voorgeschiedenis van de politieke strijd, de verhoudingen tussen de dorpen Baarlo en Blerick, de vete tussen de Baarlose adel, de rol van de plaatselijke pastoor en de notabelen en de uiteindelijke afzetting van de burgemeester die slachtoffer wordt van deze verwikkelingen.

—————————————

Bericht 17 april 2019: Eerste grote evenement in kader Baarlo 800 jaar viering is Kastelendag Baarlo op 22 april met als hoofdthema ‘middeleeuws festijn’. Zie voor alle info onder button: Kastelendag

———————————————————–

Bericht 31 maart 2019: om dit bijzondere jubileum  te vieren vinden er in Baarlo allerlei activiteiten en evenementen plaats. Met daarbij tevens het doel om het dorp weer wat beter op de kaart te zetten.

Bericht 25 maart 2019: Fietsexcursie: Baarlo, plek waar cultuur en natuur elkaar ontmoeten!     Op zondag 7 april 2019 staat er een interessante fietstocht op het programma, waarbij zowel cultuur als natuur in Baarlo centraal staan. Historische Werkgroep De Borcht en IVN Baarlo-Maasbree organiseren deze fietstocht in het kader van de viering van 800 jaar Baarlo. Zowel een gids van de Historische Werkgroep als ook een gids van IVN Baarlo-Maasbree zullen de tocht begeleiden. De fietstocht start op de Markt. We gaan daarna richting kasteel De Berckt en de uitkijktoren in de Romeinenweerd. Vervolgens fietsen we richting de monding van de Kwistbeek nabij het veer en verder richting de stuw en de Roffart. De route wordt daarna vervolgd door de Horsten, langs de Boekenderhof en het silhouet van de familiekapel in het Raayerbos (een nieuw herinneringsmonument). We keren daarna terug over het schelpenpad en de Staldijk naar de Markt. Tijdens de tocht maken we enkele tussenstops bij interessante historische plekken en krijg je uitleg over de natuur in de omgeving.

Er staan op 7 april staan twee fietstochten gepland, een in de ochtend en een in de middag. Je kunt kiezen aan welke tocht je wilt deelnemen. De eerste fietstocht start vanaf de Markt om 10.00 uur en de tweede ’s middags om 14.00 uur.

De tocht duurt 2,5 – 3 uur. Vanwege de verkeersveiligheid kunnen maximaal 25 mensen deelnemen per tocht. Wil je deelnemen, geef je dan in de week van 1 april op via het emailadres hwg.ivn.fietsexcursie@gmail.com

Bericht 12 februari 2019:

Friendship Knot 2019: Ter viering van het 800-jarig bestaan van Baarlo is een speciaal sieraadontwikkeld dat enkel op intekening kan worden besteld. De Friendship Knot 2019, een gouden of wit-gouden hanger gebaseerd op het ontwerp van de Granny’s Knot uit 1994 van Shinkichi Tajiri, is in een gelimiteerde en genummerde editie van 50 exemplaren vervaardigd door edelsmid Tonny Silvrants te Baarlo. Deze nummering wordt telkens handmatig in het sieraad gefreesd. De Shinkichi Tajiri Estate geeft bij elke genummerde versie een authenticiteitscertificaat uit waarop het nummer van de editie staat vermeld. Hiermee wordt bevestigd dat dit sieraad in overeenstemming met de Shinkichi Tajiri Estate is vervaardigd. Na vele omzwervingen heeft Shinkichi Tajiri zich in 1962 in Baarlo gevestigd. Hier ontstaat het grootste deel van zijn oeuvre en zal hij later concluderen dat Baarlo zijn thuis geworden is. De unieke beeldenroute die in de jaren negentig in samenwerking met vele lokale actoren ontstaat, geeft Baarlo haar bijnaam het Knopendorp. Voor dit jubileumjaar is gekozen om Granny’s Knot uit te voeren als sieraad en om te dopen tot Friendship Knot. De opbrengsten uit de verkoop van dit exclusieve kleinood worden door de Shinkichi Tajiri Estate/Tasha BV en Silvrants Edelsmid geschonken aan Baarlo Leeft! t.b.v. de festiviteiten rondom 800 jaar Baarlo.

Inschrijven voor het sieraad bij Edelsmid Silvrants, Grotestraat 49 Baarlo. Zie voor uitgebreidere info en foto’s bijgaand bestand.

Kaartverkoop voorstelling FERDI bij kasteel Scheres tijdens Kastelendag Baarlo op 22 april is gestart. Zie onder Kastelendag bij kasteel Scheres.

Januari 2019: eerste activiteit in kader Baarlo 800 jaar.

HWG de Borcht organiseert de eerste lezing in het kader van 800 jaar Baarlo. Het thema van de eerste lezing is: Vastelaovend in Baolder. Tijdens de lezing wordt de geschiedenis belicht van Carnaval in Baarlo. Allerlei facetten uit het Baarlose Carnaval van vroeger en heden passeren de revue.  De lezing wordt verzorgd door Prins Eric II (Eric Vestjens) en Herman van Megen. Beiden hebben in 2013 de Sprokkeling Vastelaovend in Baolder samengesteld.

De lezing vindt plaats op dinsdag 26 februari om 20.00 u. in De Engelbewaarder (Tiendvrij 18) te Baarlo. De entree is gratis!

————————————————————

Vroegste geschiedenis

“Uit archeologische vondsten is gebleken dat Baarlo al een lange geschiedenis kent. Zo is aangetoond dat er ten westen van het dorp een oude nederzetting heeft bestaan uit het stenen en ijzeren tijdperk.”
Met eerst de ijzeren ‘knopen’ van Tajiri en later de kunstwerken door Baarlo Steengoed! zijn die linken met het verre verleden overduidelijk gelegd.
Dus het historisch besef is er al lang in Baarlo.

Bron Wikipedia:
“De oudste vermelding van de naam Baarlo is uit 1219. Baar betekent bloot of kaal, zoals nog in de uitdrukking baar geld. Het woorddeel lo, loo of le betekent bos. In de dorpskern lag vroeger de zogenoemde Baerbergh. De zandverstuiving en de uitgestrekte akker lagen ten zuiden van de kerk en het huidige Marktplein. Het toponiem staat in een nauw verband met het oude toponiem van Baarlo (Balre, Balder en Baolder). Ook hier is sprake van het woorddeel ‘Baer’ in de betekenis van ‘niet begroeid’.”
Nb: uit een kaal en ‘niet begroeid’ bos is na 800 jaar een mooi groen kunst- en cultuurdorp ontstaan!