Historisch Monument

Stand van zaken augustus 2023:

Op 15 juli 2023 heeft burgemeester Wilma Delissen samen met enkele buurtbewoners de 2e fase van het historisch kunstwerk onthuld, op de hoek Marktstraat-Maasstraat in Baarlo. Zie bijgaande sfeerimpressie, met dank aan Frank Crienen. Daarbij ook foto’s van de onthulling van de Hoog water markering 1926.

Beeldhouwer Hans Reijnders, die het kunstwerk vervaardigt, heeft zich hiervoor met hulp van Historische Werkgroep De Borcht intensief verdiept in de geschiedenis van ons mooie Maasdorp. Dit 2e en tevens grootste element verbeeldt op 3 zijden prachtig de tijd van de Kelten, de Romeinen en de 13e eeuw (ontstaan Baarlo)  Er komen nog 3 natuursteenelementen bovenop.

Onderste element is in december geplaatst en bestrating rondom is recent gerealiseerd. Kinderkopjes rondom het fundament met aan noordzijde daarin de naam Baarlo Leeft! Op voorstel van Baarlo Leeft! is er tevens een stuk trottoir aangelegd langs het kunstwerk zodat voetgangers, komende vanuit de Markt, nu prettig rechtdoor kunnen lopen de Veldstraat in.

Inleiding: stichting Baarlo Leeft heeft het initiatief opgepakt om een beeldhouwwerk te realiseren op de plek waar in een ver verleden het hart van Baarlo gesitueerd was. De 4 kastelen, die Kastelen- en Kunstdorp Baarlo rijk is, ademen cultuur en historie uit. In 2019 is het 800-jarig bestaan groots gevierd om het historisch besef te versterken. Maar met dit project willen we de verbondenheid met het verleden echt in beeld brengen,  zodat de bewoners en vooral de jeugd zich bewust worden van de oorsprong van hun dorp en dat ook toekomstige bewoners zich tot in lengte van dagen bewust blijven van de rijke historie van Baarlo.

Aanleiding: in aanloop naar ons Baarlo Steengoed project in 2018 zijn er i.s.m. een kunstcomité locaties in het dorp gezocht waar de ontworpen en nog te vervaardigen beelden zouden moeten komen. Een van de gekozen locaties was de hoek Marktstraat-Maasstraat, een vrij centraal gelegen locatie met een driehoekig perkje. De gemeente ging niet akkoord met deze keuze en omdat er vrij snel een andere geschikte locatie voor het hier geplande beeld gevonden werd, hebben we hier van afgezien.

Echter een jaar na afsluiting van een zeer geslaagd Baarlo Steengoed! kwam kunstenaar Hans Reijnders, wiens beeld daar in eerste instantie zou komen, na enkele gesprekken met mensen die zich aangesproken voelen door de geschiedenis van Baarlo, terug op deze wat onderkomen locatie, met de opmerking dat hier, aan het begin van de Maasstraat, toch zeker een mooi beeld zou passen dat de relatie met de Maas zou benadrukken.

Nb: de Maas heeft bij hoogwater in 1926, 1993 en1995 tot vlak bij deze locatie gestaan.

Om zijn visie te onderbouwen ging hij op onderzoek uit en in gesprek met leden van Historische Werkgroep De Borcht kwam ter sprake dat deze plek het oorspronkelijke middelpunt van Baarlo is. Van oudsher werd het aangeduid met ‘dörp’. De ligging van de kerktrap bevestigt dat hier vanaf de vorming en uitbreiding van het kerkdorp (kerspel) de markt van Baarlo lag. Deze markt werd naderhand ‘ondermarkt’ omdat het sociale leven zich na verloop van tijd verplaatste naar de huidige Markt. In dörp is inderdaad sprake van een knooppunt van wegen. Hier kwamen verschillende oude verbindingswegen bij elkaar. Vanuit Helden (Bong), vanuit Kessel (Hoogstraat); vanuit Hummeren (Hollestraat), vanuit Blerick/Venlo (Veldstraat), vanaf Soeterbeek – met de grafheuvels (Koesdonkerveldweg en Molenberg) en de weg naar de Maas (Maasstraat). Waar deze wegen bijeen kwamen en deels nog komen, is de historisch oude, Frankische driehoek mooi te zien. Weinig dorpen kennen nog deze driehoeken. Het woord dörp verdwijnt en is opgeschoven naar de huidige Markt en de Grotestraat. Dat is jammer want het dorpshart ligt bij de grote lindenboom, voor bakkerij Fleuren.

Daarom hebben we de uitdaging opgepakt om deze historische plek te visualiseren. Al doende kwamen er meer aanknopingspunten boven water, waardoor onze motivatie alleen maar toenam. Met de kunstprojecten ‘Knopen van Tajiri en de Baarlo Steengoed beelden is de relatie met het verleden al gememoreerd, refererend aan respectievelijk het ijzeren- en het steentijdperk. Zo is aangetoond dat er ten westen van Baarlo een nederzetting heeft bestaan uit het stenen en ijzeren tijdperk.

Met een kunstwerk op deze locatie willen we de relatie met het verre verleden definitief en duurzaam zichtbaar maken.

Situering Kunstwerk, op hoek Marktstraat – Maasstraat

Uitvoering kunstwerk

Een gestort plateau van 3 bij 5 meter, aflopend met de Maasstraat mee in een aantal niveaus, met steeds 10-20 cm verschil in hoogte. Aan Marktstraatzijde 80 cm hoog en aan onderzijde 40 cm hoog. Zo kunnen bezoekers/passanten hier ook hun rustmoment pakken. Op dit plateau/deze basis komt een kunstwerk in natuursteen van in totaal 4-4.50 m hoog. In de hoogte worden in ‘blokken’ de verschillende tijdsperioden weergegeven (Kelten, Romeinen, Middeleeuwen, en huidige tijd) in creatief gestapelde driehoekige (refererend aan de Frankische driehoek alhier) natuursteen blokken. In de verschillende blokken worden aanwijzingen/vondsten uit die tijd gebeeldhouwd. Zoals situla (wijnemmer), epona’s (heiligenbeeldjes), Napoleonsbaan en ook de Baarlose cultuur komt er in terug met Schutterij, Fanfare, Brouwerij en Stockkarraces. Op de top is het springend hert (wapen van Baarlo) in vergulde uitvoering gedacht en aan de voet van het getrapt aflopend, 5 meter lange plateau (Maastrappen) is een bronzen bootje gepland. Om zo de relatie met de Maas in beeld te brengen. Nb: Maaswater heeft in 1926 tot ca. 40m van hier gestaan en in 1993 en 1995, 40- 60m van deze locatie vandaan! Zie het hoogwater monument ”t Maasbed’, bij de ingang van het parkbos, langs de kwistbeek.

Ontwerpschets zuil van Baarlo

Dorpsgenoten zijn uitgedaagd om mee te denken over visualisaties op deze zuil. ook over de naam van dit kunstwerk mag het dorp meedenken.

Educatieve projecten voor kinderen/jeugd en gehandicapten – combinatie van kunst- en cultuur beleving.

Rond de realisatie van dit kunstwerk gaan we de groepen 6-7-8 van de Baarlose basisscholen bij de realisatie van dit kunstwerk betrekken, om ze zo historisch besef bij te brengen over waar hun ‘roots’ liggen. Dit wordt gedaan in een projectvorm van 6 weken, die duurt van 9 mei tot 21 juni. Globaal traject: Wk 1: historische informatie vanuit Historische Werkgroep; Wk 2: speurtocht door dorp langs historische locaties onder begeleiding van Cultuurpad; Wk 3: Jeugd gaat aan de slag met zacht gesteente en/of klei om historie van Baarlo creatief te visualiseren; Wk 4: opstellen onderzoeksvragen door jeugd aan Historische kenners; Wk 5-6: werken aan het eindproduct; Wk 7: voorbereiding en uitvoering Tentoonstelling.

Stichting Daelzicht: hiermee zijn we in gesprek om hun cliënten evenals in 2018 weer deelgenoot te laten zijn van ons project, door ze hun eigen beleving van de geschiedenis te laten verbeelden in zacht puimsteen of ander zacht materiaal.